QƏFLƏT HALI

Qəflət halı - insanın Allahın və axirətin varlığından xəbərsiz olması, ya da xəbəri olduğu halda məsuliyyətsiz davranmasıdır. Qəflət halı bəzən iman edən bir insan üçün qısamüddətli bir unutqanlıq, ya da dalğınlıq şəklində ola bildiyi kimi, bəzən də Allaha iman etməyən, ya da ONA şərik qoşanlarda bütün həyatlarını əhatə edəcək dərəcədə dərin ola bilər.

İnkar edənlərin qəflət halı

Allahın varlığını inkar edib Onun adının xatırlanmasına belə dözə bilməyənlərin içində olduğu vəziyyətin - qəflətin insanı dünyada sürükləyə biləcəyi ən son nöqtəyə bir nümunədir. Tamamilə inkar bataqlığına batan bu insanlar Allahın sevmədiyi və qınadığı, pis, çirkin və yanlış olan bir çox xüsusiyyəti üzərlərində daşıyırlar.

İnkar edən bu insanlar üsyankar, qürurlu, eqoist, əsəbi, yalançı, riyakar, qeyri-stabil bir quruluşa malik, hər cür pisliyi etməyə hazır olan kəslərdir. Mənfəətlərindən ötrü ana-atalarını belə tanımayan bu insanları dünya ehtirası sarıb-bürümüşdür. İstədiklərini həyata keçirmək üçün heç bir maneə qarşılarını ala bilməz. Qarşılarına çıxan maneələri aşmaq üçün hər cür saxtakarlığı, əxlaqsızlığı edərkən qorxu hissi keçirməzlər.

Müşriklərin qəflət halı

İnsanların bəziləri İslamı Qurana görə deyil, ətrafındakı insanlardan əldə etdikləri məlumatlarla, böyüklərindən eşitdikləri, Quranla əlaqəsi olmayan tətbiqlərlə yaşayırlar. Halbuki bu insanlar İslamdan çox fərqlənən bir dini yaşayırlar. Atalarından, ənənələrdən qalma batil bir dini İslamın adına mənimsəmişlər. Buna görə də, Quranı oxusalar belə batil dinləri ilə şərh etdiklərindən onu lazımi kimi qiyməyləndirə bilməzlər. Quranda təsvir edilən və Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) sünnəsində nümunələri köçürülən həqiqi imandan, mömin xüsusiyyətlərindən tamamilə uzaq və xəbərsizdirlər. Onların bu vəziyyəti Quranda belə bildirilir:

Şeytanın iman edənləri qəflətə salma səyi

Şeytanın ən böyük hədəflərindən biri insanları Allahın yolundan sapdırmaq və cəhənnəmə sürükləməkdir. Onları faydasız işlərlə məşğul edərək ağıllarını qarışdırmağa və sağlam düşünmələrinə mane olmağa çalışır.

Mömin ağıllı, şüurlu, hər şeyi ətraflı şəkildə düşünərək məqsədəuyğun qərarlar verən, nümunəvi davranışlar göstərən bir əxlaqa sahibdir. Bu xüsusiyyətlər möminin imanının və Allah qorxusunun bir nəticəsidir. Ancaq şeytan bəzən unutqanlığını, diqqətsizliyini ya da məlumatsızlığını fürsət bilərək bir anlıq da olsa mömini qəflətə sürükləməyə çalışır.

Qəflət halındakı insanların xəbərdar edilməsi

Qəflətdəki insanlar Allahın göndərdiyi peyğəmbərlər, elçilər, kitablar və möminlər vasitəsilə xəbərdar edilirlər.

Allah seçdiyi üstün bir anlayış və nur verdiyi elçilərini tarixin hər dövründə haqq dindən uzaqlaşan və qəflət içində yaşayan qövmlərə xəbərdaredici olaraq göndərir. Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) də qəflət içindəki bir qövmə xəbərdaredici olaraq göndərilmişdi:

QƏFLƏTDƏ OLANLARIN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

Qəflət içində Allahın və axirətin varlığını düşünməyən insan dünyada müəyyən istək və ehtiraslara yönəlmişdir: ovsunlanmış kimi bunların arxasınca qaçır. Dünyada mal-mülk, mövqe sahibi olmaq kimi məqsədlərə çatmaq üçün səy göstərir. Daim qazandığı, ya da qazanacağı pulla nə edəcəyini düşünür, bunların xəyallarını qurur və bunlardan bəhs edir. Bunlarla o qədər məşğul olur ki, Allahın əmr və qadağalarını düşünmədiyindən unudur. Allahın elm və qüdrətini qavraya bilmədiyi üçün də Onun əmr və qadağalarını yerinə yetirmir. Rəbbimizin qoyduğu sərhədləri aşarkən heç bir qorxu hissi keçirmir.

Qəflətdə olanların xüsusiyyətləri: Allahı və axirəti xatırlamazlar, qəlbləri dünya ehtirası ilə doludur

Quranda möminlərin əxlaqı təsvir edilərkən dünyadakı heç bir şeyin onları Allahı xatırlamaqdan və fərz olan ibadətləri yerinə yetirməkdən saxlamadığı bildirilir:

O kəslər ki, nə ticarət, nə alış-veriş onları Allahı zikr etməkdən, namaz qılmaqdan və zəkat verməkdən yayındırmaz. Onlar qəlblərin və gözlərin haldan-hala düşəcəyi bir gündən (qiyamət günüdən) qorxarlar. (Nur surəsi, 37)